Internetzenders worden piraten

Herbert Blankesteijn

Op internet kan iedereen een radiozendertje beginnen. De eenvoudigste vorm is het neerzetten van een geluidsbestand (bijvoorbeeld wav, mp3, of midi) in de ruimte die je provider beschikbaar stelt voor je homepage, in combinatie met een link naar dat bestand vanaf je homepage zelf. Ga bijvoorbeeld naar www.blankesteijn.com en klik op 'Welkom'. Dergelijke geluidsbestanden zijn te maken met software die goedkoop of gratis is, en soms zelfs in Windows zit ingebouwd - probeer bijvoorbeeld het programma Geluidsrecorder.

Om ruimte op de site te sparen, en tijd bij transporteren, is het zaak de bestanden te comprimeren, zodat de kwaliteit zo hoog mogelijk blijft bij een minimale bestandsgrootte. Bestandsformaten als mp3 of RealAudio komen dan in aanmerking. Cd-kwaliteit wav kost 10 MB per minuut; mp3 een tiende daarvan. RealAudio kost nog minder, waarbij de geluidskwaliteit wel vermindert. RealAudio is speciaal geschikt voor langere programma's, waarbij het afspelen van het bestand al tijdens het downloaden begint. Deze techniek heet streaming. Mp3 kan ook streaming worden afgespeeld, maar RealAudio is het eerste formaat geweest dat hiervoor speciaal is ontwikkeld, in 1995. Ook voor het converteren van geluidsbestanden van wav (het standaard opnameformaat) naar mp3 is volop software te vinden, bv Goldwave.

Hoewel de mogelijkheid tot 'radio on demand' het grote voordeel is van internet boven uitzenden via de ether, willen veel liefhebbers vooral graag live uitzenden. Daarvoor is het noodzakelijk dat je een permanente internetverbinding hebt, en speciale software die van je pc een server maakt voor RealAudio of Shoutcast. Dat is niet voor iedereen weggelegd, maar wie het echt wil, kan het voor elkaar krijgen. Dat bewijzen de tienduizenden radiostationnetjes die op internet zijn ontstaan.

Iedereen kan dus op internet uitzenden. Er zijn wel beperkingen. Wie al te veel dataverkeer veroorzaakt, kan door zijn provider tot een duurder abonnement worden gedwongen. Verder maakt het verschil wat je uitzendt. Wie materiaal verspreidt via internet moet het recht hebben om dat te doen. Een plaatje draaien mag niet zomaar; een concert uitzenden evenmin; zelf een liedje zingen dat een ander heeft geschreven, ook niet.

De meeste oprichters van internetstations menen dat radio maken hetzelfde is als plaatjes draaien (hoe zit het met discussies, documentaires, hoorspelen, om eens wat te noemen?), maar ze hebben zich nooit om het betalen van de rechten bekommerd. Sinds ruim een maand is nu bekend wat, in de VS althans, daarvoor het tarief wordt: 0,07 dollarcent per liedje per luisteraar voor zenders die alleen op internet werken, en de helft voor zenders die hun etherprogramma's naar de digitale wereld doorschakelen. Te betalen aan het Amerikaanse equivalent van onze Buma/Stemra.

Zeven honderdste cent per liedje. Dat is dus niks. Stel dat je dat als luisteraar zou moeten betalen, dat is toch geen probleem? Er komt voor de zender als geheel overigens een jaarlijks bedrag van 500 dollar bij. Dat is pas verwaarloosbaar als er veel luisteraars zijn. Maar de meeste internetstations hebben minder publiek dan de eerste de beste straatmuzikant, en gaan nu over de kop. De enige manier om plaatjes te kunnen blijven draaien is: de illegaliteit in.

Nu ben je als internetstation makkelijker op te sporen dan een etherpiraat, maar er is al software om daar wat aan te doen. Streamer is een programma dat kan zenden en ontvangen (www.chaotica.u-net.com). Als zender stuurt het een datastroom naar zoveel mogelijk andere pc's met Streamer, die het signaal zelf ook weer doorgeven, alsof het steunzenders zijn. Enzovoort. Zo kunnen grotere aantallen luisteraars worden bereikt dan met één server. Als ontvanger inventariseert Streamer welke knooppunten het kan vinden, en wat voor stations deze aanbieden. Wat de oorspronkelijke computer van herkomst is van een programma, is op die manier moeilijk te achterhalen. Streamer is gratis, wordt door liefhebbers ontwikkeld en zal zeker nog in meer geavanceerde versies verschijnen.