Broncode is als bladmuziek

Herbert Blankesteijn

In februari is Microsoft door de rechter in het antitrustproces veroordeeld tot het prijsgeven van delen van de broncode van Windows XP. Wat is broncode en waarom speelt die hier zo'n belangrijke rol?

Een computerprogramma is als het ware een lijst opdrachten aan de machine. Hier is een programmaatje uit een twintig jaar oud boekje over programmeren (Basic voor de ZX Spectrum):

10 REM Temperature Conversion

20 PRINT "deg F", "deg C"

30 PRINT

40 INPUT "Enter deg F", F

50 PRINT F, (F-32)*5/9

60 GO TO 40

Dit programma rekent graden Fahrenheit om naar Celsius. In het geval van Windows gaat het al gauw om een miljoen keer zoveel 'tekst'. Programmatekst als hierboven heet 'broncode'. Je kunt eraan zien hoe een programma werkt.

Wie een commercieel computerprogramma heeft, beschikt niet over deze broncode. Een programma op de pc heeft voor de gebruiker de gedaante van een icoon. Zo'n icoon verwijst naar een bestand (klik er maar eens op met de rechter muisknop en dan op 'Eigenschappen') waarvan de naam vaak eindigt op '.exe'. Dit bestand is een soort vertaling van de broncode. De programmeertaal is namelijk een hulpmiddel om het programmeren te vergemakkelijken; de computer begrijpt alleen code die nog verder van de belevingswereld van mensen afstaat.

Om een vergelijking te maken: als het .exe-bestand op de pc zoiets is als de muziek op een audio-cd, dan is de broncode de partituur. Heb je een muziek-cd, dan kun je naar de muziek luisteren. Zelf musiceren, en er eventueel het een en ander aan veranderen, is alleen mogelijk als je over de bladmuziek beschikt. Iets als 'op het gehoor de muziek naspelen' heb je in de wereld van computerprogramma's ook. Het heet reverse engineering (achteruit uitvinden) en het komt erop neer dat je iets maakt wat precies zo werkt als het programma dat je wilt namaken. Maar daarvoor moet je wel zelf kunnen programmeren, zoals je ook goed in muziek thuis moet zijn om een stuk op het gehoor na te spelen.

In het proces tegen Microsoft werken nu negen van de achttien oorspronkelijk procederende staten met Justitie aan een schikking. Negen andere staten willen een echte straf, bijvoorbeeld een verplichting voor Microsoft om een versie van Windows uit te brengen zonder extra's als Internet Explorer en Mediaspeler. Het integreren van deze programma's in Windows is de reden dat Microsoft wegens misbruik van monopoliemacht voor de rechter is gesleept en schuldig bevonden.

Microsoft zegt dat het technisch onmogelijk is Internet Explorer en Media Player uit Windows te slopen. Dat is onzin: je kunt alles programmeren, het is maar hoe graag je dat wilt. Daar komt bij dat de genoemde programma's hun leven zijn begonnen als aparte software. Hoe dan ook, de rechter wil bewijs: 'Laat maar zien, hoe technisch onmogelijk dat is.' En daarvoor is de broncode nodig.

Het ziet er niet naar uit dat Microsoft alle broncode moet overdragen. En ook zal de broncode niet openbaar gemaakt worden. Een deskundige zal een en ander beoordelen. Andere vragen die leven over Windows zullen daarom waarschijnlijk niet worden beantwoord, zoals: kan Microsoft via internet zien of er illegale software op je pc staat. Het antwoord daarop is in de broncode verborgen. Vorige week werd bekend dat Microsoft de mogelijkheid heeft om te zien welke muziek en films worden afgespeeld in Windows Mediaspeler versie 8, die in Windows XP zit. Hierover wordt een bestand bijgehouden op de pc van de gebruiker, volgens Microsoft om te voorkomen dat de gebruiker informatie downloadt die hij al heeft. Maar het bestand heeft de vorm van een cookie, en cookies zijn altijd bedoeld om via internet te worden gelezen door websites.

Het doet je verlangen naar een versie van Windows zonder gratis extra's, en met een bekende broncode.