Uw pas... ach laat ook maar.

Herbert Blankesteijn

Nagenoeg alle producten in de winkel hebben een streepjescode (een uitzondering zijn huisdieren in de dierenwinkel). Stel je voor dat caissières nog met de hand de getalletjes zouden moeten intikken. De streepjescode is een groot goed.

Een streepjescode identificeert alleen het product. In de computers van de winkel en van de fabrikant wordt het product gekoppeld aan andere gegevens, zoals prijzen en voorraden. Zo kan er efficiënter gewerkt worden. Eén keer de prijs veranderen in de computer is genoeg, eventueel met de duur van een aanbieding erbij. De computer slaat vanzelf alarm wanneer de voorraad moet worden aangevuld.

De streepjescode heeft ook nadelen. Elk artikel wordt individueel uitgecheckt. Lastig; daarom laat de Hema in Noordwijk dit nu bij wijze van experiment door klanten zelf doen.

Er wordt al enkele jaren nagedacht over de opvolger van de streepjescode. Dat worden waarschijnlijk RF (radiofrequent) identificatielabels. Deze zijn familie van de beveiligingslabels die diefstal voorkomen. Zulke labels hebben een miniatuur antenne die energie oppikt van een radiosignaal uit het 'poortje' bij de uitgang van een winkel. Met deze energie zendt het label een signaal uit dat ook door het poortje wordt gedetecteerd. Is het label verwijderd of doorgebrand (in zo'n bak waar je niet je bankpas op mag leggen) dan gaat er géén alarm af.

Toekomstige RF labels zullen niet alleen hun aanwezigheid verraden. Ze moeten informatie bevatten, net als de streepjescode. Het roemruchte Massachusetts Institute of Technology heeft sinds enkele jaren een Auto-ID centrum, waar het MIT met een aantal bedrijven werkt aan een standaard die net zo algemeen geaccepteerd moet worden als de streepjescode. Vorige week voegde computergigant Sun zich hier bij Procter & Gamble, Gillette, Wal-Mart, Unilever en Tesco.

Auto-ID labels krijgen 96 bits aan informatie, die ze prijsgeven wanneer ze een bepaald radiosignaal ontvangen. 96 bits komt overeen met de twaalf cijfers van de huidige streepjescode (1 letter = 1 byte = 8 bits). De techniek op zichzelf is niet nieuw. Deze wordt al gebruikt voor het identificeren van containers, spoorwagons, bagage en automobielen. Ook voor het rekening rijden, dat in Nederland is overwogen om het verkeer te beperken, kwam een dergelijk systeem in aanmerking.

RF labels zijn nu nog duur en zo groot als een pak sigaretten. Bij een auto of container is dat geen probleem maar wel bij een pak soep of een paar sokken. Het moet goedkoper en kleiner. Motorola maakt intussen labels onder de merknaam BiStatix, die drie vierkante mm groot zijn en maar een euro kosten. Het bereik is niet meer dan een cm. Dat is nog te duur en te onhandig, maar de verwachting is dat in 2005 of daaromtrent in vrijwel ieder product een RF label kan zitten van een cent.

Dat opent het perspectief dat je in de winkel je karretje vollaadt, en zonder plichtplegingen door dat poortje rijdt. Het poortje slaat geen alarm, maar maakt de rekening op en zorgt dat het bedrag wordt geïnd.

Maar het verhaal gaat verder. Want de labels worden niet verwijderd of onbruikbaar gemaakt. De producten kunnen worden gevolgd. Een volgend heilzaam effect kan zijn dat de labels worden gebruikt om verpakkingen te sorteren voor recycling.

Wat er verder mogelijk is, hangt af van de details. Zullen de labels alleen in de verpakking zitten of ook in de producten zelf? Zullen ze alleen informatie hebben over de soort product of ook over het individuele exemplaar (dan zal het geheugen meer bits moeten tellen dan nu is voorzien)? Zullen winkels afspraken maken over het gebruik van informatie van elkaars poortjes? Volgens een worst case scenario zult u dan mogelijk op een winkeltocht door de stad stap voor stap gevolgd kunnen worden dank zij de jas die u vorige week heeft gekocht. Het laatste woord over de Auto-ID techiek is dan ook niet gezegd.