Digitaal spieken

Herbert Blankesteijn

De laatste jaren dat ik op de middelbare school zat, begonnen de elektronische rekenmachines aan hun opmars. Mijn natuurkundeleraar had als eerste een calculator met sinussen, logaritmes en dergelijke. Tikte je een getal x in, dan kreeg je met een druk op de knop de sinus van x, log x, of x tot de zoveelste macht. Zuur voor al diegenen die voorheen een tabellenboek of rekenlineaal hadden moeten gebruiken.

Zelf kocht ik er een jaar later een, toen de prijs was gehalveerd. Prompt barstte de discussie los over de vraag of we ze in de klas mochten gebruiken. Hoewel, van discussie was weinig sprake. Bij repetities en examens mocht het niet, punt. Gelijke kansen zullen een rol hebben gespeeld (niet iedereen had zo'n ding), maar ook hoorde je te kunnen rekenen. Als je fouten maakte was dat jouw probleem - al kostten rekenfouten niet veel punten.

Dat de teugels sindsdien waren gevierd wist ik, maar toch overviel het me dat mijn oudste onlangs werd verplicht tot de aanschaf van een 'grafische rekenmachine'. Ook een manier om tot gelijke kansen te komen.

Wat is een grafische rekenmachine? Laat ik wat onderdelen noemen van de wiskundelessen uit mijn tijd. Wij moesten vergelijkingen oplossen, grafieken tekenen, nulpunten en maxima bepalen. In tegenstelling tot dom uitrekenen hadden deze activiteiten te maken met het inzicht dat wij op school kwamen verwerven.

Het is duidelijk dat de inzichten over wat inzicht is, zijn veranderd. De grafische rekenmachine namelijk lost met een druk op de knop vergelijkingen op, tekent grafieken, en bepaalt nulpunten en maxima. En een massa andere dingen, die hier niet aan leken kunnen worden uitgelegd, maar dat geeft niet want je hoeft ze niet meer te snappen om ze te kunnen oplossen. Het is alsof je een spellingchecker gebruikt bij een dictee. Als de universiteiten denken dat ze nu een probleem hebben met eerstejaars zonder parate kennis, kunnen ze hun borst natmaken voor de generatie die eraan komt, die uitkomsten kan produceren zonder te weten waarvan het uitkomsten zijn.

En de grafische rekenmachine kan zoveel meer. Moesten wij vroeger spiekpapiertjes verstoppen in onze mouwen of op het toilet, de grafische calculator is ruim voorzien van geheugen dat door de gebruiker naar believen kan worden gevuld. Mijn zegsman heeft mij drie technisch verschillende manieren uitgelegd waarop digitale spiekbriefjes in dit verplichte apparaat kunnen worden opgeborgen. Ik weet niet precies wat er te spieken is overgebleven (bij geschiedenis mag je tegenwoordig je boek erbij houden), maar dat zal de leeftijd wel zijn. Of de zuurgraad.

Inzicht in digitale fraudemogelijkheden verwerven ze tenminste nog. Wat vaardigheden betreft moeten spelletjes als Snake en Breakout worden genoemd, die er in een handomdraai opgezet kunnen worden. Daar zijn ze heel goed in.