Vallende stenen zijn kunst

Herbert Blankesteijn

'Straks onze recordpoging dominostenen omgooien, maar nu zingt Nick Carter zijn laatste hit …'

Als u vrijdagavond niet heeft gekeken, beklaag ik u. Het was prachtig en verbazingwekkend. Vier miljoen dominosteentjes stonden aan het begin van de avond overeind, en na twee uur lagen ze bijna allemaal omver.

'Alle vier miljoen staan ze klaar, maar voor we ze laten omvallen, eerst een reportage over de voorbereidingen.'

Je kunt het flauwekul vinden, maar het doen omvallen van zoveel steentjes, op de manier waarop dat vrijdag gebeurde, is een prestatie. Denk aan de discipline en beheersing waarmee die eindeloze velden stenen worden neergezet door tientallen vrijwilligers, en aan het organisatietalent waarmee hun werk moet worden gecoördineerd.

'De spanning stijgt, tijd voor een vraaggesprek met de man achter de schermen…'

Denk ook aan de tegenstrijdige eisen. De deelprojecten moeten zo zijn gescheiden dat een steen die per ongeluk valt, niet de hele recordpoging verknoeit. Als het vallen officieel is begonnen, mag dit juist absoluut niet worden onderbroken. Dubbele of viervoudige rijen stenen van het ene veld naar het andere moeten dat verzekeren. Het is puur ingenieurswerk.

'Iedereen is er klaar voor, maar eerst de winnaars van de Postcodeloterij.'

De velden met stenen waren ingewikkelde en verzorgde mozaïeken. Indrukwekkend was de manier waarop het lot werd getart. Soms was de voortgang afhankelijk van een doeltreffend schot met een automatische kruisboog (de pijl had een geleidetouwtje, maar toch), het kantelen van een regiment hamers, of het uitrollen van een soort wc-rol.

'Het kan haast beginnen, nu eerst reclame.'

Het summum was een onderdeel dat zich in een aantal aquaria onder water afspeelde. De stenen vielen daar in slow motion. Sommige werden omgegooid door voorbijrazende luchtbellen. Andere waren lichter dan de vloeistof, zodat de zwaartekracht voor hen omhoog werkte. Ze 'stonden' tegen een vloertje dat zich boven hen bevond, en toen ze omvielen kukelden ze omhoog. Hier moest eindeloos mee zijn geëxperimenteerd.

'Voor we van start gaan leg ik u de spelregels uit van onze quiz. U kunt bellen met 0900-…'

Het was ware technische kunst, in het tempo van een videoclip. Ik zat met open mond te kijken. Als het een sport zou zijn, zou een jury als bij schoon- of skispringen bonuspunten moeten geven voor elegantie, of het aantal omgegooide stenen met een moeilijkheidsfactor moeten vermenigvuldigen.

'Dit is het moment. Nick Carter zal de eerste steen omgooien. Maar eerst gaan we natuurlijk met hem praten…'

Middenin het spektakel bracht een dominosteen een slinger in beweging, die géén nieuwe steen omgooide maar doelloos rondzwaaide. Er kwam reclame. Was er iets mis? Nee. Na precies zeveneneenhalve minuut, de beoogde duur van de programmaonderbreking, tikte de slinger het volgende steentje om, en ging het circus verder. Perfecte samenwerking tussen kunst, techniek en commercie.