Idolen

Herbert Blankesteijn

Het is wat overnight success betreft de ware opvolger van Big Brother: Idols, een tv-programma waarin iedereen een professionele jury a capella zijn zangkunsten mag vertonen. Heel Nederland kijkt ernaar en praat erover. Op een onnavolgbare manier is het deels hetzelfde, deels het tegenovergestelde van de moeder aller voyeursprogramma's.

Wat overeenkomt: de meest talentloze zielepoten belanden voor de camera. Ze kunnen niet zingen, niet bewegen, kennen hun tekst niet. Sommige hebben nog nooit opgetreden, maar weten zeker dat ze talent hebben, en dat dat herkend zal worden. Andere treden wel op, maar hebben niet in de gaten dat ze dat beter kunnen laten.

Het voornaamste verschil met Big Brother is, dat er een bekwame en genadeloze jury zit, die ook de zieligste gevallen keihard de waarheid zegt. De jury probeert kandidaten in hun waarde te laten maar kan soms zijn lachen niet houden en wordt een enkele keer boos over zoveel tijdverspilling. Boodschap: er is wél verschil tussen authentiek talent en schuifdeurenimitatie. Goddank, er zijn nog normen en waarden in de cultuur.

Waarom laten al die kassajuffen en pizzakoeriers zich daar belachelijk maken? Tv-recensent Maarten Huygen veronderstelt in NRC Handelsblad dat ze door hun ouders teveel zijn opgehemeld. Dat dacht ik eerst ook: niemand vertelt zijn kinderen waar ze níet goed in zijn. Als je je best doet ben je geweldig, ook al kun je er niets van.

Bij nader inzien geloof ik dat het anders ligt. We zien een selectie van een selectie. Van de duizenden die op de audities afkomen (er blijven dus honderdduizenden geestelijk gezonde jongeren thuis) zien we in de uitzending alleen de allerslechtste en de allerbeste. Vele kunnen leuk zingen en dansen, zo blijkt uit flitsen in het programma, maar missen gewoon de kwaliteit om de volgende ronde te halen.

Heeft het handjevol afgezeken verliezers slachtofferhulp nodig? Dat is de vraag. Waarschijnlijk zijn ze slimmer dan ze lijken, en weten ze dat ze alleen hun vijftien seconden roem krijgen als ze de beste zijn óf de allerslechtste. En aangezien het voor weinigen is weggelegd de beste te zijn, wordt Idols een wedstrijd in muzikale onkunde, zoals wielrenners in de Tour soms vechten om de poedelprijs. Het meisje dat poogde te rappen over Lick my pussy was zo te zien en te horen echt dom, maar de jongen die in bermudashorts erin slaagde de versie van Sid Vicious van My Way te verkrachten, stak iedereen in zijn zak. Beide zijn op school ongetwijfeld op de schouders geslagen. Hoezo belachelijk? De jury was vet stom en ze zijn lekker op tv geweest.

Allebei zijn ze intussen beroemd. Hun vertolkingen worden gedraaid op de populaire muziekstations en die bermudaknul maakt een plaat. Ze zijn een overnight success, en weten het nu zeker: als ze, goddank, niet altijd overtuigd waren geweest van hun talent, waren ze nooit zover gekomen.