CEO speelt vals

Herbert Blankesteijn

Pal voordat het schandaal van Worldcom aan het licht kwam, publiceerde de krant USA Today de opmerkelijke uitkomsten van een onderzoek naar de eerlijkheid van bedrijfsdirecteuren bij het edele golfspel. Voorpaginanieuws voor USA Today, maar voor zover ik heb kunnen nagaan hadden de Nederlandse kranten een half etmaal later alle sociaal-economische ruimte nodig voor Worldcom.

Voor wie het na Enron en Worldcom nog niet doorhad: CEO's zijn blijkens het onderzoek niet alleen oneerlijk, maar ook in meerderheid dom genoeg om tegenstrijdigheden in hun eigen beweringen niet op te merken. Een paar cijfers. 99% van 401 topmanagers vindt zichzelf eerlijk in het zakendoen. 82% geeft toe vals te spelen bij het golfen met collega-directeuren. En 66% meent dat wie vals speelt bij golf, onbetrouwbaar is in zaken.

Wat gebeurt er dan zoal op de golflinks? Keurige heren met miljoenensalarissen en opties ter waarde van het tienvoudige schoppen hun eigen bal de struiken uit en die van hun tegenstander erin, gieten bier op een bal om hem kleverig te maken, rijden er met een karretje overheen, of schrijven domweg minder slagen dan ze nodig hebben gehad. Ze vertonen ongegeneerde woedeuitbarstingen en buigen hun clubs dubbel, desnoods voor de ogen van verbaasde vrouwelijke collega's die dachten dat ze een spelletje deden. Tijdens opwarmrondes voor toernooien doen ze het expres extra slecht, omdat dat voordeel oplevert tijdens de wedstrijd zelf. 'Met sommige mensen is het net een guerrillaoorlog,' zegt een betrokkene. 'Ze zijn gewend hun zin te krijgen,' aldus een ander.

Tot zover de oneerlijkheid. De domheid gaat zover dat ze dit ook doen met personen in de buurt die beroepshalve de eerlijkheid van zakenlieden beoordelen, zoals bankiers. 'Als je ziet wat ze doen voor een weddenschap van tien dollar, vraag je je af waartoe ze in staat zijn voor een miljoenenlening,' zegt een investeerder. Een consultant gespecialiseerd in ethiek van het management was er getuige van dat twee zakenlieden speelden om een deal van 150.000 dollar, en dat een van de twee won dank zij twee welgemikte trappen tegen de bal van zijn opponent. De winnaar bestond het er later tegenover de ethiekspecialist over op te snijden.

De verklaring voor de tegenstrijdigheden (eerlijk zijn in zaken, vals spelen, én zeggen dat wie vals speelt, oneerlijk zaken doet) geeft USA Today bij monde van een organisatiepsycholoog die al 25 jaar met directeuren omgaat. Liegen is in het zakenleven zo gebruikelijk, dat men wel liegt maar zichzelf geen leugenaar vindt. De executive is eenvoudig niet meer in staat eerlijkheid te onderscheiden van bedrog.

De beste illustratie daarvan geeft de baas van een Newyorks softwarebedrijf: 'Een CEO die niet knoeit bij golf, vind ik verdacht,' zegt hij. 'Wie goed golft, besteedt kennelijk te weinig tijd aan zijn bedrijf.' Een mooie oneliner, maar de gedachte dat je slecht zou kunnen golfen én dat toegeven, komt blijkbaar niet bij hem op.