Rechter schikt zich naar Microsoft

Herbert Blankesteijn

Het spel is uit. Vier jaar procederen is zo goed als voor niets geweest. Microsoft is schuldig aan misbruik van het monopolie op Windows, maar komt weg met een symbolische straf.

Het is begonnen voordat Windows ook maar bestond, toen Microsoft een monopolie had op MS-DOS, het besturingssysteem van de IBM-compatibele pc. Microsoft heeft in 1990 een rechtszaak aan zijn broek gehad omdat het in de jaren daarvoor computerfabrikanten een licentie op MS-DOS liet betalen voor elke pc die de poort uitging, ook als daar geen MS-DOS op stond. Soms werd zelfs betaling afgedwongen voor een minimum aantal exemplaren, zelfs als deze helemaal niet werden verkocht. In 1994 kwam hiervoor een schikking. Microsoft zou het nooit meer doen.

Microsoft kon alles vragen van zijn afnemers, want geen enkele fabrikant kon zonder MS-DOS. Hoewel, er was Dr-Dos, van Caldera. Daar wist Microsoft wel raad mee. In 1996 beschuldigde Caldera Microsoft ervan dat het Windows 3.0 opzettelijk zo had gemaakt dat het alleen werkte met het eigen MS-DOS en niet met een alternatief als Dr-Dos. In januari 2000 kwam er een schikking. Dat kostte Microsoft volgens schattingen 150 miljoen dollar. Wat maakte het uit voor Microsoft: de concurrent was om zeep, en dat was veel meer waard.

Op een vergelijkbare manier is Microsoft tewerk gegaan tegen Netscape. Of een middel geoorloofd was of niet, het werd ingezet, want een eventuele rechtszaak zou toch meer tijd kosten dan het ombrengen van de tegenstander. Achteraf kon Microsoft altijd beloven het nooit meer te zullen doen.

Daarom werd opnieuw druk uitgeoefend op computerfabrikanten. Als ze Internet Explorer niet meeleverden met Windows, kregen ze geen Windows meer, of moesten ze meer betalen. Later werd Internet Explorer ingebouwd in Windows, volgens Microsoft een noodzakelijke innovatie voor een goed werkend modern besturingssysteem. Makers van het besturingssysteem Linux, of dat van de Mac, vonden dat helemaal niet nodig.

In april 2000 heeft de Amerikaanse rechter vastgesteld dat Microsoft hiermee de Amerikaanse monopoliewet heeft overtreden. Eerst werd het bedrijf veroordeeld tot opsplitsing. Dat zou een goede maatregel zijn, omdat de combinatie Windows en andere activiteiten Microsoft steeds weer een oneerlijk voordeel geeft ten opzichte van de concurrentie (andere voorbeelden: het maken van reclame voor de eigen internetdienst MSN in Windows 95, en het pushen van Passport in Windows XP). Opsplitsing zou de daders veel geld en macht uit handen slaan, geld en macht die ze dank zij hun misdrijven hebben verzameld.

Huiskamervraag 1: Denk je dat opsplitsing geholpen zou hebben? Zou het nog andere, onverwachte of ongewenste effecten hegben gehad?

Maar de straf werd ongedaan gemaakt, omdat de rechter partijdig zou zijn geweest. Microsoft bleef schuldig; er moest alleen een andere straf komen.

Die straf is er nu. Het is een schikking, tot stand gekomen in samenspraak met de gestrafte. Microsoft moet het gebruikers makkelijker maken de programma's te verwijderen die het zelf eerst heeft ingebouwd, zoals Internet Explorer, Outlook Express en Windows Media Player. Zo wordt het makkelijker programma's van de concurrentie te gebruiken, zoals de browser Opera, het mailprogramma Eudora of de Real Player. Microsoft moet concurrenten toegang geven tot de protocollen waarmee gewone software communiceert met het besturingssysteem. Dat soort dingen had het bedrijf natuurlijk allang moeten doen. Dit is geen straf, het is herstel van een normale situatie.

Huiskamervraag 2: Wat vind jij van de regeling die nu is getroffen? Zal MS zijn leven beteren?

De winst in macht en geld die de daders hebben geboekt dank zijn hun misdrijven, mogen ze houden. Netscape is niet langer een partij van belang, en daar ging het om. Microsoft voegt nog steeds onderdelen toe aan Windows, zoals de Mediaspeler en Instant Messaging. Niet omdat dat noodzakelijk is, want in andere besturingssystemen gebeurt dat niet, maar omdat andere partijen zo het leven zuur gemaakt kan worden, zoals Real Networks en America Online. De les die Microsoft hieruit kan trekken is dus: misdaad loont. Je belooft gewoon achteraf dat je het nooit meer zult doen.