Internetradio op zwart
Herbert Blankesteijn
Talloze radiostations op
internet zijn de afgelopen weken opgehouden met uitzenden. Sinds 21 juni weten
ze waar ze aan toe zijn. Ze moeten per nummer per luisteraar 0,07 dollarcent
betalen aan de muziekindustrie. Voor een groot aantal stations is dat teveel.
Huiskamervraag 1: Wie
luistert er wel eens naar radio via internet? Wat is je favoriete station?
De meeste stations die het
loodje leggen zijn sterk gespecialiseerd. Ze doen bijvoorbeeld aan exotische
vormen van jazz of dansmuziek. In ieder geval hebben ze gemeen dat ze uitzenden
voor een publiek dat niet betaalt, en dat ook niet interessant is voor
adverteerders. Het gaat voor de meeste zenders om maximaal enkele duizenden
tegelijk, soms maar enkele tientallen. Ze hebben wel omzet, maar ze hebben geen
winst. Alles gaat ze op aan kosten, bijvoorbeeld om apparatuur, verbindingen,
ruimte op het web en software te kopen en te onderhouden,
De meest genoemde bezwaren
tegen de nieuwe regeling zijn ten eerste dat kleinschalige internetradio vaak
gemaakt wordt door vrijwilligers en een mooi tegenwicht biedt tegen
commerciële, grootschalige FM-radio en dus niet over de kling gejaagd moet
worden. Ten tweede dat het een jonge bedrijfstak betreft die met zachte hand
zou moeten worden behandeld. Ten derde dat een heffing naar inkomsten beter zou
zijn omdat dan alleen diegenen betalen die dat ook kunnen. En ten vierde dat
het tarief veel te hoog is, zeker als je het vergelijkt met wat etherstations
betalen.
Over al deze bezwaren heb ik
grote twijfels. Het kan zijn dat etherzenders minder betalen, maar wat is nou
zeven honderdste cent per liedje? Een luisteraar kan tegen dat tarief vijftien
liedjes horen voor een cent, en vijftienduizend voor een eurotientje - ik stel
een euro voor het gemak maar even gelijk aan een dollar. Vijftienduizend
liedjes van drie minuten is zevenhonderdvijftig uur muziek. Dat is drie maanden
lang acht uur per dag. Voor een tientje! Als je twee uur per dag luistert doe
je daar dus twee jaar mee. En als je een goede verbinding hebt, kan je het nog
opnemen ook.
Ik denk dat de Amerikaanse
etherzenders betalen naar inkomsten omdat dat de enige uitvoerbare manier is.
Een heffing per luisteraar is in de VS, met zijn veelheid aan stations, niet te
doen. Maar op internet is betalen per luisteraar wel mogelijk, en het komt meer
overeen met de geest van het auteursrecht.
Huiskamervraag 2: Wat vind
jij de eerlijkste vorm van heffing voor muziek?
Het probleem van de
gespecialiseerde internetstations is natuurlijk: wie laten we betalen als er
geen adverteerders zijn? De oplossing daarvoor lijkt me simpel. Als de kosten
zo laag zijn zal de luisteraar daar geen enkele moeite mee hebben. Je laat
mensen een luistertegoed aanschaffen, en als ze inloggen laat je dat tegoed per
liedje of per minuut verminderen. Je kunt ze zelfs het dubbele laten betalen
zodat je de software kunt bekostigen die je daarvoor nodig hebt, en je station
bovendien eindelijk winst maakt. Voor de luisteraar blijft het een schijntje.
Maar waarschijnlijk zien de zenders ertegenop dat ze dan moeten
professionaliseren en zijn ze bang dat hun aantallen luisteraars zullen
halveren.
Huiskamervraag
3: Wie zou er volgens jou moeten betalen, en wat zou een slim betaalsysteem
zijn?
Dat brengt me op het bezwaar
van de jonge, tere, sympathieke bedrijfstak. Gelul is dat. Hun computers kopen
ze toch ook? Of zeggen ze tegen Gateway en Dell, en tegen hun provider: wij
zijn zo jong en teer en sympathiek, doe ons je computers en verbindingen even
cadeau? Natuurlijk niet, ze zouden worden uitgelachen. Waarom denken ze dan de
platenmaatschappijen en artiesten niet te hoeven betalen? Als ze een tak van
sport hebben gekozen waar geen droog brood aan te verdienen valt is dat hun
probleem. Dan moeten ze niet verwachten dat ze het werk van een ander gratis
mogen gebruiken, of dat nou computers zijn of liedjes.
Natuurlijk mag iedereen
uitzenden op internet. Dat is het grote voordeel boven de ether. Maar zend dan
gewoon je eigen werk uit, of werk van artiesten die daar duidelijk toestemming
voor geven. Als je platen uit de handel draait en daar niet voor betaalt, ben
je een parasiet en een dief. Dat is tegen de wet, ook op internet.