Games lijken nergens op

Herbert Blankesteijn

Echt verslaafd aan computergames ben ik nooit geweest, maar het had gekund. Het eerste spel dat me te pakken kreeg was Roadfighter. Je keek recht van boven op een stuk weg, waar je je eigen auto zag. Je moest zo hard mogelijk een parkoers afleggen. Daarbij werd je gehinderd door andere deelnemers, en moest onderweg punten en brandstof pakken. Er waren ook plassen olie: je verloor even de controle over het stuur, maar met de juiste vingervlugge handeling kon je de zaak snel weer meester worden. Roadfighter speelde ik op mijn eerste computer, een MSX-1.

Een tweede spel dat me aardig van de straat hield was 3D Ultra Pinball. Een flipperkast waarin de vreemdste dingen gebeurden. Er vonden ontploffingen plaats, ballen verschenen en verdwenen spontaan, er doken bulldozers op, en soms veranderde de hele kast van gedaante. Het laatste spel waarvoor ik 's nachts naar de computer ben gelopen (of, ondeugender nog, mijn werk heb onderbroken) was DX-ball, een Breakout- of Arkanoid-variant - een spel dus waarbij je met een slaginstrument en een bal een stapel baksteenachtige objecten moet afbreken. Tijdens het spel kunnen bal en slaghout van gedaante en van werking veranderen: ze worden groter, kleiner, sneller, langzamer, kleverig, ontplofbaar, vermenigvuldigen zich, noem maar op. Versie 1.07 is wat mij betreft onovertroffen.

Huiskamervraag 1: Wat is jouw favoriete spel? Waarom?

De games die mij aanspreken zijn schematische Arcade-achtige spellen. 3D Ultra Pinball knipoogt nog het meest naar de werkelijkheid, met zijn driedimensionale voorstelling van een flipperkast, maar maakt er meer een parodie van dan een imitatie. Roadfighter heeft alleen een oppervlakkige gelijkenis met autorijden, en DX-ball doet niet eens een poging ergens op te lijken.

Waarom voor mij geen A2 Racer, Midtown Madness, Flight Simulator, FIFA 2001, of een van de vele andere computerspelletjes die tegenwoordig zo natuurgetrouw de werkelijkheid nabootsen? Kort gezegd: omdat ze dat niet doen. De racespellen zijn wat dat betreft het beste voorbeeld. Het beeld op het scherm, het gedrag van de auto, de manier waarop de besturing werkt, het is gewoon niet goed. Dat valt het meest op wanneer je de besturing doet met zo'n spelstuur in plaats van toetsenbord of joystick. Dat voelt anders, reageert anders, de draaicirkel klopt niet - eigenlijk deugt niets. Hoe meer het spel op de werkelijkheid probeert te lijken, hoe meer dat mislukt. Dat zal zo blijven, hoe snel computers ook worden, want een monitor is nu eenmaal geen autoruit, en stilzitten is wat anders dan bewegen.

Onlangs was ik in een speelhal in een pretpark. Daar kon je tegen elkaar racen en veldslagen tegen elkaar uitvechten in een tank. Je kon op een soort motorfiets zitten die je bestuurde door naar links en naar rechts te leunen, en zo over een circuit naar keuze jakkeren. En dat alles voor gigantische schermen - het ontbrak er nog maar aan dat het beeld om je heen was gedrapeerd. Dichter bij de werkelijkheid kon niet. Toch was de ervaring verre van realistisch. Ik was voortdurend bezig om uit te zoeken waarom mijn pogingen tot sturen en remmen andere effecten hadden dan ik verwachtte, en om erachter te komen wat voor nukken de instrumenten in dit spel nou weer hadden. Terwijl ik in een vreemde auto zonder problemen wegscheur.

Huiskamervraag 2: Wie kan wel overweg met 'realistische' games? Is het soms beter als je niet kunt autorijden, voetballen, of wat het spel dan ook simuleert?

Ergo: de computer moet doen waar de computer goed in is. Niet de werkelijkheid nabootsen maar een abstracte, eigen computerwereld scheppen, waarin je niet gaat denken dat je iets hebt aan je ervaring en je reflexen uit het dagelijks leven. Als ik wil racen ga ik wel karten; als ik wil voetballen ga ik wel naar het veld. Als ik op de computer speel, wil ik een computerspel.

De meest recente versie van DX-ball, versie 2 (ook wel 1.25 genoemd) is niet de leukste. Tik in een zoekmachine 'download DX-ball 1.07' en je vindt volop sites waar je dit spectaculaire spel gratis kunt krijgen. Mijn record is 99.596 punten.