Leve de online gemeentegids

Herbert Blankesteijn

In januari kreeg de gemeente Amsterdam een prijs voor zijn website. 'Amsterdam onderscheidt zich van andere gemeenten op het World Wide Web doordat de stad inhoudelijk goede en volledige informatie geeft,' zo gaf Automatisering Gids de mening weer van het Nederlands Economisch Instituut, dat de prijs had toegekend.

Frappant dat de informatieverstrekking als sterk punt werd genoemd, want meestal kijken beoordelaars van een site naar interactieve elementen. Er kunnen niet genoeg webformulieren, radiobuttons, nieuwsbrieven, e-mail vraagbaken, zoekmachines, klikbare kaarten en multimedia-elementen in een site zitten, als het aan de deskundigen ligt.

Een kort bezoek aan www.amsterdam.nl leert dat Amsterdam die ook heeft. Je kunt online allerlei uittreksels aanvragen, er zijn videoverslagen van raadsvergaderingen, enfin, dat zit wel goed.

Tot zover de pluim voor de voorhoede. In juni kreeg de achterhoede er van langs. Het Electronic Highway Platform Nederland (EPN) had een onderzoek gedaan. Er zijn ruim 500 gemeenten; 305 hebben een eigen website. 74 procent daarvan biedt alleen algemene informatie over gemeentelijke producten, terwijl van echte online dienstverlening geen sprake is. De site functioneert als online gemeentegids. Bedroevend, aldus het EPN.

Dus hier komt keurige informatieverstrekking een gemeente op genadeloze kritiek te staan. Het EPN gaat voor online dienstverlening. 'Weinig gemeenten realiseren zich dat daadwerkelijke online dienstverlening een ommezwaai binnen de organisatie vereist,' aldus EPN.

Hoe gaat dat op het moment in het bedrijfsleven? Het bedrijfsleven heeft het voortouw gehad in het experimenteren met internet. Wat is gebleken? Het ontwikkelen en onderhouden van een site kost sloten geld. Het publiek valt tegen, want dat trekt massaal naar de porno, de muziek, de chatboxen en de spelletjes. Je bent niet goed wijs als je aan zoiets je organisatie aanpast. We zien nu het omgekeerde. Websites worden ingepast in het businessmodel van een goed functionerend bedrijf. Ze worden bescheiden uitgevoerd. Wehkamp, Free Record Shop en Albert Heijn, die het voorzichtig hebben aangepakt in plaats van demonstratief geld in brand te steken, wijzen op het moment de weg. Bedrijven die alle kaarten op Internet hebben gezet, kwijnen, gaan failliet of zijn rijp voor overname, zoals de bedrijven uit de stal van Newconomy (BitMagic, Macropolis), om maar te zwijgen van Newconomy zelf.

Websites zijn duur. Logisch dat het grote Amsterdam de show steelt. Zelf kan ik me als eenmansbedrijf geen uitvoerige site permitteren. Het blijft bij wat geklooi in de avonduren, anders trekt het een te grote wissel op mijn tijd of mijn geld, of allebei. Een goed functionerende site genereert hopen mail die moeten worden beantwoord. Daarom sympathiseer ik met de kleine gemeente, die allang blij is dat die gemeentefolder online staat. Het publiek is daarbij gebaat en het kost weinig. Maar als je mailen te makkelijk maakt, worden mensen lui en sturen ze liever een mail dan dat ze in de gemeentegids (of de site) bladeren. Zo krijg je tegen meerkosten onnodig extra werk. Vraag maar aan de commerciële sector.

Wie is eigenlijk dat Electronic Highway Platform Nederland, met zijn mooie, neutraal klinkende, gezaghebbende naam? Het is een samenwerkingsverband van bedrijven als Microsoft, KPN, Siemens, Ericsson, Symantec, Cap Gemini, Casema en UPC, zoals op www.epn.net valt te lezen. Stuk voor stuk bedrijven met een direct commercieel belang bij gebruik van computers en internet. De cijfers uit het onderzoek van het EPN trek ik niet in twijfel, maar de conclusie van het platform, dat hier sprake is van een 'bedroevende' situatie, is gekleurd door de zakelijke oogmerken van de leden.

Zo berichtte het EPN in maart dat de meerderheid van de Kamerleden voorstander was van online stemmen bij verkiezingen. Bron was een eigen onderzoek, gehouden via e-mail onder de Kamerleden zelf. 30 procent van de Kamerleden had gereageerd, en een meerderheid daarvan (80%, dus zo'n 40 parlementariërs) was vóór. Als dan de conclusie luidt dat een meerderheid van alle Kamerleden voor online stemmen is, dan is het mooiste dat je hiervan kunt zeggen dat hier hevig naar het gewenste antwoord wordt toegerekend. Er is bijvoorbeeld een grote kans dat juist de Kamerleden die op een enquête per mail reageren een gemiddeld sterkere voorkeur hebben voor online stemmen. Het responscijfer van 30 procent was destijds niet in het persbericht van EPN te vinden; wel luidde de kop: 'Tachtig procent kamerleden is voor stemmen via internet.' Zo bedrijft het EPN publiciteit.

Een online gemeentegids is niet bedroevend. Het is een goed begin, en voor veel gemeenten misschien wel het beste. Ga zo door: heel kalmpjes aan, dan breekt het lijntje niet