Bluetooth blijft belofte

Herbert Blankesteijn

'Bloetoes?' De verkoper in de Primafoonwinkel heeft nooit van Bluetooth gehoord. Gelukkig maakt een meeluisterende collega een herkennend geluid, dus de klant wordt vlot doorgeschoven. Bluetooth, inderdaad, dat is nieuwe technologie, draadloos ja, voor communicatie tussen apparaten. Nee, niets voorradig op het moment, maar we kunnen bestellen... De klant zelf moet de verkoper attenderen op een gsm-toestel waar de veelgeroemde uitvinding in zit. In een naburige telefoonzaak is het personeel beter op de hoogte, maar hier zijn slechts twee Bluetooth-toestellen te koop en geen accessoires om mee te communiceren, zoals headsets.

Het wil met Bluetooth niet erg vlotten. De uitvinding, geesteskind van Nederlander Jaap Haartsen en genoemd naar een Vikingkoning, moet digitale apparaten radiografisch laten communiceren. Ze moeten elkaar automatisch herkennen en onderling het contact regelen, met een minimum aan menselijk ingrijpen. Dat laatste belooft gebruiksgemak. Als een computer een draadloze printer automatisch vindt, herkent en installeert, scheelt dat veel geklik en gezoek in handleidingen. Verder is het een voordeel als apparaten kunnen worden verplaatst, desnoods naar een andere ruimte, zonder dat de verbinding wordt verbroken. Infrarode verbindingen, bij draagbare computers tamelijk populair, krijgen dat niet voor elkaar. Infrarode partijen moeten onbelemmerd zicht op elkaar hebben; bij radio hoeft dat niet.

Andere voorbeelden van Bluetooth-toepassingen: een webcamera, een modem, een printer en een mobiele telefoon kunnen draadloos op een computer worden aangesloten, en een headset op een gsm. In het laatste geval kan dan de telefoon in de zak blijven. Maar op een enkele uitzondering na zijn de producten nergens te koop.

Zoeken op de term 'Bluetooth' bij verschillende detailhandels op internet is onthullend. Primafoon geeft nul op het rekest; BelCompany heeft alleen twee gsm's van Ericsson zelf (uiteraard de grootste voorvechter van deze technologie). Bij drie computerzaken (Dynabyte, Computerland, Powerline) levert de speurtocht niets op; Alternate is de enige die een pc-kaart verkoopt (€ 149,29), waarmee een notebook Bluetooth-vaardig wordt. Alternate heeft ook de HP Deskjet 995C printer (€ 398,80), maar deze verschijnt niet als je zoekt op 'Bluetooth'. Opvallend is dat Primafoon wel degelijk een Bluetooth-toestel van Ericsson aanbiedt, terwijl Dynabyte en Powerline de draagbare computer Vaio van Sony verkopen, waarvan sommige uitvoeringen van Bluetooth zijn voorzien. Maar dit wordt bij de betreffende producten niet vermeld - blijkbaar is het geen verkoopargument, bij gebrek aan randapparaten.

Bluetooth zit klem tussen verwachtingen en tegenvallers. In 1999 is een standaard vastgelegd waaraan meer dan duizend bedrijven steun hebben toegezegd, bijvoorbeeld IBM, Intel, Microsoft, Motorola, Nokia en Toshiba. Maar al vorig jaar werd duidelijk dat de aanvankelijke verwachtingen van honderden miljoenen verkochte Bluetooth-apparaten in 2002 niet realistisch waren. De schattingen voor dit jaar schommelen rond de 10 miljoen eenheden. Een harde klap was de bekendmaking van Microsoft dat in Windows XP, de nieuwste versie die in oktober is gelanceerd, geen Bluetooth-software zou zitten. Dat betekende voor een gebruiker bij het op touw zetten van een Bluetooth-systeem extra handelingen en meer kans op moeilijkheden.

Microsoft liet de Bluetooth-ondersteuning weg omdat er te weinig Bluetooth-apparaten op de markt verschenen en er onduidelijkheid was over de specificaties. Het tekort aan hardware kwam door de prijs van de essentiële Bluetooth-chip: medio 2000 35 dollar. Dat is procentsgewijs al tamelijk veel is bij een mobiele telefoon en natuurlijk helemaal bij een headset. Daardoor kunnen geen aantrekkelijk geprijsde producten worden gemaakt, en kan op zijn beurt de chip niet in prijs dalen.

Bluetooth is overhyped. Zo heeft het misverstand postgevat dat Bluetooth een middel is om computers in een draadloos netwerk te verenigen. Dat kan wel, maar zo'n netwerk is meer dan tien keer zo traag als de standaard 802.11b, ook bekend als WiFi of Wireless LAN. Het bereik van Bluetooth is met tien meter ruim tien keer zo klein. Ook een vernieuwde standaard voor Bluetooth met een hogere snelheid (2,5 Mb/s in plaats van bijna 1 Mb/s) kan niet tegen de 'echte' netwerken op.

Wie hierin wordt teleurgesteld gaat makkelijk denken dat Bluetooth nergens goed voor is, maar dat is ten onrechte. Bluetooth is goed te vergelijken met usb: geschikt voor tal van randapparaten die normaal rondom de computer staan, en in een draadloze versie (boxen!) flexibeler en makkelijker in het gebruik worden. De spaghetti achter de pc zou kunnen verdwijnen

Een laatste punt waarbij de verwachtingen over Bluetooth zijn overdreven: het gemak waarmee een verbinding wordt gelegd. Zo automatisch gaat dat, gelukkig, ook weer niet. Op de recente beurs Mobile & Wireless in de RAI zag een Vaio-computer op elk moment een stuk of tien Bluetooth-apparaten van passanten (geen representatieve dichtheid). Het zou niet goed zijn als als deze apparaten ongevraagd netwerkjes met elkaar zouden gaan vormen. In plaats daarvan moeten de eigenaars een procedure uitvoeren waarbij na de herkenning toestemming voor een verbinding wordt gevraagd en verleend. Dat is onhandig, maar wel zo veilig. Overigens was Bluetooth ook in de RAI niet het gesprek van de dag. Dat was gprs, de nieuwe voor mobiel internet geschikt gemaakte vorm van gsm.

Is Bluetooth mislukt? Nee. Een trage start is niet ongebruikelijk voor een nieuwe techniek. Isdn en cd-rom bijvoorbeeld hebben jaren een sluimerend bestaan geleid, tot ze halverwege de jaren '90 opeens een groot publiek bereikten. De dvd heeft van 1997 tot 2000 helemaal niets gedaan, en hetselfde geldt in grote trekken voor de verbindingsstandaard usb. De marktonderzoekbureaus Micrologic, IMS en Cahners voorspellen voor de komende drie jaar groeicijfers voor Bluetooth van 300 procent.

----

Kader: Bluetooth in actie

Per Bohlin van het bedrijf Anoto demonstreert met zichtbaar plezier een pen, formaat zeer kloeke bolknak, waarmee hij schrijft op speciaal papier. De pen heeft een camera, die zijn eigen schrijftip in de gaten houdt. Het papier heeft een nauwelijks zichtbaar patroon van stipjes. Door die stipjes weet de camera op elk moment waar hij zich bevindt. Zo wordt bijgehouden wat de pen heeft geschreven of getekend.

Nadat Bohlin wat heeft gekrabbeld, schrijft hij een e-mailadres op het papier en kruist het hokje 'Send' aan. Meteen verschijnt het mailadres in zijn gsm, die via Bluetooth in verbinding staat met de pen. Even later arriveert de e-mail op zijn notebook: een grafische reproductie van zijn bericht op het papiertje.

Het puntjespatroon dient niet alleen voor de oriëntatie van de camera. Het definieert ook de activiteit. Er is agendapapier, waarbij de pen door de stipjes weet dat hij in een agenda schrijft, en op welke datum. Het eerste bericht over deze pen dateert van juni; hij zal in 2002 op de markt komen. De prijs bedraagt ongeveer 125 euro.