Speling

Herbert Blankesteijn

Deze stukjes worden geschreven zonder spellingcontrole. Spellingcontrole hindert mij tijdens het werk. Er komen rode lijntjes onder eigennamen, straatnamen en eventuele zelfbedachte woorden. Het is alsof over mijn schouder een allochtoon meekijkt die pas een cursus Nederlands heeft gehad, en die ik telkens moet uitleggen dat het wél kan wat ik doe.

Verder geven spellingcheckers een vals gevoel van veiligheid, briljant geïllustreerd door een zin die een lezer ooit stuurde naar het blad New Scientist: "Their are know miss steaks in this rapport cause hour soft wear spell cheque dint fined any." Tenslotte dringen ze je de 'spelling van de dag' op die door de laatste commissie is verzonnen, en daar ben ik niet van gediend. Ik spel zoals ik dat mooi vind en als de redactie het anders wil, zoeken ze het zelf maar uit - daar heb ik het eerder over gehad.

In augustus vernam ik dat het blad Onze Taal in het geweer was gekomen tegen de spellingcontrole van Microsoft Word. Dat blijkt los te lopen; er is geen sprake van dat het keurige genootschap Onze Taal MS voor de laatste maal waarschuwt. Wel is er enige door lezers van OT gemelde ergernis over de neiging van Word om in het woord IJsland, en in andere ij-woorden aan het begin van een zin, de J te vervangen door een j. Dit doet het onderdeel Autocorrectie; handig voor mensen die de Shift-toets te lang vasthouden. Minder leuk is dat dan de spellingcontrole zegt dat Ijsland IJsland moet zijn. Iedereen is overigens vrij om hetzij Autocorrectie, hetzij de spellingcontrole uit te zetten. Onze Taal inventariseert nu belevenissen van lezers met spellingcontrole, en we zijn benieuwd.

Een blad dat dit al jaren doet is het eerder genoemde New Scientist. De eerste vrolijke melding over kuren van spellingcheckers die ik kan vinden dateert van 1996: het programma MSMail 3.2 probeerde het woord 'Pentium' te vervangen door 'penis'. Namen leveren altijd grappige voorbeelden op. Zo was er een Kameroenees genaamd Manasseh Ngome die volgens een spellingchecker beter Massive Gnome kon heten, en een medicus Colin Semple die werd herdoopt tot Colon Sample (monster uit de dikke darm). Van Psion, een concurrent van Microsoft op het gebied van handcomputers, maakte Word 'Poison', en een ander MS-programma veranderde 'Microsoft' in 'Microfossil'. Verbijsterend was de vervanging van 'zzzz' door 'sex', maar 'desktop computer' werd volkomen terecht 'despot computer'.

Toch nog even de spellingcontrole van Word 2000 op dit stukje losgelaten. Afgekeurd onder andere (met de eerste suggestie tussen haakjes): sprake (spraken), Ijsland (IJsland) én IJsland (niets; met kunst- en vliegwerk heb ik ergens een echte lange IJ opgeduikeld in plaats van een I-J combinatie, maar als ik die gebruik suggereert Word 'slaand'), Pentium (Centiem), Kameroenees (Kamerreces), Psion (Spion) en Freedman (Freudiaan).