Voor mij geen Freenet

Herbert Blankesteijn

De vrijwilligers die bezig zijn met de ontwikkeling van Freenet, hebben voor het eerst een betaalde kracht ingehuurd. De Zweedse student Oskar Sandberg gaat voor een duizendje of vijf twee maanden werken aan een nieuwe versie van de software voor Freenet. Het geld is afkomstig van een online collecte op www.freenetproject.org. Zo moet er schot komen in de ontwikkeling van een volledig vrij, anoniem informatienetwerk.

Anoniem mailen kan al langer, via 'anonymous remailers', die de informatie over de afzender van een mailtje afstropen. Anoniem surfen kan ook al, via een dienst als Anonymizer (Www.anonymizer.com) of met de Freedom-software van Zero Knowledge Systems (www.zks.com). Met Freenet zal het bovendien mogelijk zijn zo goed als anoniem informatie op internet achter te laten.

Freenet is gebaseerd op aantrekkelijke ideeën. Zo stellen deelnemers aan Freenet, de 'nodes', delen van hun harde schijf ter beschikking aan de gemeenschap. Dat is de opslagruimte van Freenet. Wat daarop staat wordt gecodeerd en is ook voor de eigenaar van de harddisk niet te ontcijferen. Informatie ophalen gaat via een aantal nodes. Elke node kent alleen de laatste node waar de aanvraag vandaan kwam, dus wie de informatie wilde hebben weet niemand. Bestanden die veel worden gezocht, verplaatsen zich in de richting van de meeste aanvragen; bestanden die niet in trek zijn verdwijnen uiteindelijk. Zo neemt de efficiëntie toe. Maar het is niet mogelijk met opzet informatie te verwijderen. Freenet reageert op pogingen in die richting door dergelijk materiaal juist te verplaatsen en te vermenigvuldigen.

Sympathiek allemaal, en daar komt bij dat de software 'open source' is: iedereen kan bijdragen, alle programmatuur is gratis en de broncode is openbaar.

Wat kun je met Freenet doen? Dat is snel gezegd: je schuilhouden en toch 'informatie' verspreiden en ontvangen. Freenet is een reactie op de mogelijkheden die de digitale technologie biedt om mensen in de gaten te houden. Echelon, denken we dan al gauw, werkgevers die snuffelen wat werknemers in hun vrije tijd uitkramen, de BVD, misschien wel Microsoft, noem maar op.

Huiskamervraag 1: Wie vindt Freenet een goed idee?

Dat zijn óók nobele motieven. Maar de bedreigingen waar Freenet de oplossing voor zou moeten zijn, bestaan niet of nauwelijks. Verder dan een Amerikaanse homoseksuele soldaat, die erbij werd gelapt toen hij in een chatbox over zijn geaardheid sprak, kom ik met mijn herinnering niet. Er is misschien meer, maar de argumenten erover zijn altijd theoretisch. Overheden zouden dit, verzekeringen zouden dat, werkgevers zouden zus en adverteerders zouden zo. De ergste ramp die ons wordt voorgehouden in privacykwesties is: op de persoon gerichte reclame. Heel erg hoor, maar afgezien van wat spam merk ik er niets van.

Wat wel bestaat: kinderporno, schending van auteursrecht op muziek, films en software, en verder verspreiding van computervirussen en ander digitaal vandalisme. Daders hiervan zijn op het gewone internet al moeilijk genoeg op te sporen. Dank zij de digitale sporen die ze achterlaten lukt het soms, zoals met de pathologische hacker Kevin Mitnick (die op schandelijke wijze gevangen werd gehouden, maar dat is een andere misstand) en met de makers van de virussen I love you en Anna Kournikova.

Ik weet wel zeker dat Freenet, behalve door privacy-fanatici (het soort mensen dat ook Pretty Good Privacy gebruikt om hun e-mail te beveiligen), vooral gebruikt zal worden door dergelijke cybermisdadigers. Zij zijn de enige die werkelijk belang hebben bij deze mate van anonimiteit.

In een vroeger Faq-bestand op http://freenet.sourceforge.net verdedigden de makers van Freenet zich tegen zulke argumenten op een zwakke manier. Terroristen communiceren niet op een openbare manier met elkaar, zeiden ze, pornoboeren verkopen hun waar en hebben dus niets aan vrije verspreiding, anonieme laster is niet zo erg schadelijk voor iemands reputatie, en copyright is toch al geen cent meer waard. Dit betoog is nu verdwenen, en ze gaan op deze bezwaren nu helemaal niet meer in.

In de wereld van Freenet loopt iedereen met een bivakmuts op, en heeft geen enkele auto een kenteken. In de wereld van Freenet sta je een kamer in je huis af aan dit soort figuren, zonder te weten wat ze er uitspoken. Ik doe daar niet aan mee.

Huiskamervraag 2: Wie vindt mogelijk crimineel gebruik van zijn harddisk bezwaarlijk?