Verdeel en heers

De gratis internetprovider Juno in de VS wil de computers van zijn klanten gaan gebruiken. Anders blijft de dienst mogelijk niet gratis. Als het plan doorgaat, worden Juno-abonnees zelfs verplicht hun computer 24 uur per dag aan te laten staan.

Wat is hier in vredesnaam aan de hand?

Eerst het principe. Miljoenen computers doen het grootste deel van de tijd niets, terwijl ze wel aanstaan. De meeste computers zijn op internet aangesloten. Al jaren geleden is het idee ontstaan dat zulke luierende machines aan het werk gezet kunnen worden. Verschillende groepen uit wetenschap en informatietechnologie hebben software ontwikkeld om rekenproblemen in stukjes te hakken, de fragmenten rond te sturen en later de resultaten in ontvangst te nemen. Ook is er software gemaakt waarmee computers van internetgebruikers zulke hapklare brokken kunnen ontvangen. Deze software begint met rekenen als de betreffende computer tijd over heeft. In de praktijk krijgt zo'n programma de vorm van een screensaver: na x minuten zonder muis- of toetsenactiviteit gaat-ie aan het werk. Deze techniek heet distributed computing, zeg maar verdeeld rekenen.

Vroege initiatieven op dit gebied zijn SETI@Home, waarbij gezocht wordt naar buitenaardse signalen in de waarnemingen van een radiotelescoop, en Distributed.net, dat probeert grote getallen, die een rol spelen in computerbeveiliging, in factoren te ontbinden. Deze projecten zouden, bij gebrek aan geld, anders niet gedaan kunnen worden. Het rekenwerk wordt gedaan op de computers van vrijwilligers.

Zelf heb ik meegedaan aan SETI@Home, maar ik ben na ongeveer 2000 rekenuren ermee opgehouden. Al te vaak liep mijn pc in de screensaver vast, en dat was het mij niet waard.

Intussen is er een tiental 'makelaars in rekenwerk' verschenen (bv. United Devices, Parabon, Datasynapse, Distributed Science) dat rekenwerk van derden tegen betaling in ontvangst neemt, en dit uitbesteedt aan 'leden', die hiervoor worden beloond. Iedereen kan lid worden. Meestal zoek je je suf naar informatie over de beloning. Over het algemeen krijgt de betaling de vorm van tegoeden bij webwinkels, spaarpuntenplannen, donaties aan goede doelen en andere excuses om geen echt geld te hoeven uitkeren (met mogelijk ingewikkelde fiscale consequenties).

Hoeveel je per maand kunt binnenhalen verklappen ze niet. Dat is te begrijpen, want je krijgt stukloon en de ene computer is sneller, of heeft meer tijd over, dan de andere. Maar nergens vind ik een standaardvoorbeeld als: een pc met deze specificaties verdient, per uur dat hij ongestoord kan rekenen, de tegenwaarde van zoveel dollar. Een reden daarvoor kan zijn dat de makelaars hun tarieven graag onvergelijkbaar houden.

De enige keer dat een betrokkene een bedrag durfde noemen, kwam dat neer op een á twee tientjes per maand. Dat is zo'n beetje wat een moderne pc aan electriciteit verbruikt, dus je moet hem er niet voor aan laten staan. En snellere computer gebruikt meer stroom, dus dat vergroot de verdiensten niet. En meedoen bij verschillende van deze makelaars zal ook niet gaan. Als de verschillende programma's elkaar al verdragen (er kan maar één screensaver tegelijk actief zijn), zullen ze elkaar in elk geval vertragen.

Eerst kon je je overtollige rekenkracht weggeven. Toen kon je verkopen. En nu dan de zet van Juno: je wordt gestraft als je je processortijd niet weggeeft - dan neem je maar een betaald abonnement. Het is begrijpelijk; een gratis provider moet ergens geld vandaan halen. Maar wat Juno doet is driewerf schunnig.

Wat je eerst vrijwillig kon doen, maakt Juno verplicht. Belangrijk, omdat je nooit kunt uitsluiten dat de benodigde software de werking van andere programma's beïnvloedt.

Wat je eerst voor eigen rekening kon verkopen, eigent Juno zich toe, om er zelf geld aan te verdienen. Dat grenst aan diefstal. Wiens computer is dit eigenlijk?

En dan wil Juno zijn klanten verplichten de pc aan te laten. Dat jaagt de abonnees op extra kosten.

Een en ander maakt Juno, als het plan doorgaat, de duurste gratis provider ter wereld. Ik neem aan dat het bedrijf bakzeil haalt, anders zullen de klanten en masse weglopen.