De goedkoopste pc uit de winkel om de hoek

Herbert Blankesteijn

Wanneer een aspirant-pc-koper zich afvraagt wat voor pc hij moet aanschaffen, denkt hij aan de technische specificaties. Hoe groot moet de harde schijf zijn, hoeveel geheugen is er nodig, welke processor is het beste?

Sinds enige tijd is het antwoord simpel: dat maakt niet meer uit. Wie een nieuwe computer gaat aanschaffen en er geen extreme dingen mee van plan is, kan zich ertoe beperken de goedkoopste pc te kopen die er te vinden is.

Het wel zinvol daar het een en ander aan toe te voegen. In de eerste plaats: wat zijn extreme dingen? Niet extreem zijn in ieder geval de inmiddels vertrouwde pc-bezigheden zoals tekstverwerken, toepassingen van Internet, de meeste spelletjes, reken- en financiële programma's en digitale naslagwerken. Zelfs werk waarmee het tot voor kort nog uitkijken geblazen was, zoals het inlezen en bewerken van plaatjes, geluid opnemen en afspelen, en het zelf maken van cd's, kan met gemak worden gedaan door de simpelste nieuwe pc die een winkel durft te verkopen. Alleen wanneer de computer verschillende van deze taken tegelijk moet doen bestaat de kans dat er iets misgaat. Extreem zijn eigenlijk alleen de meest veeleisende spelletjes (de systeemeisen staan meestal op de doos), videotoepassingen en professioneel grafisch werk.

De reden dat de specificaties niet meer van belang zijn is eenvoudig dat snelle processors, grote werkgeheugens en grote en snelle harde schijven, spotgoedkoop zijn geworden. Makers van software mogen graag in reactie daarop hun programma's veeleisender te maken, maar tegen het geweld van de ontwikkelingen in de hardware kunnen ze niet op. En zo gaan alle toepassingen van de computer de weg van de tekstverwerker. Het is bekend dat je met een pc'tje van tien jaar oud nog altijd prima letters achter elkaar kunt zetten. Modern tekstverwerken, met verschillende lettertypen, spellingcontrole en wat dies meer zij, lukt goed met een computer van vijf jaar geleden. E-mailen idem. Pc's uit 1997 kunnen nagenoeg alles op het huidige Internet, vooropgesteld dat er recente (meestal gratis) software op is geïnstalleerd. Geluid monteren en cd's branden is geen probleem voor machines die vorig jaar zijn gekocht. Inspecteer de dozen in een softwarezaak: vrijwel geen enkel programma vereist een Pentium II, laat staan een Pentium III.

Wat zou je mee naar huis krijgen als je blindelings de goedkoopste pc zou aanschaffen? Op het ogenblik zou dat neerkomen op een Celeron 400 MHz (een vereenvoudigde Pentium II) of gelijkwaardige processor (bijvoorbeeld AMD K6-2), 32 of 64 MB werkgeheugen en een harde schijf van 4 tot 8 gigabyte. Er zou een grafische kaart bijhoren met 8 MB videogeheugen, en een 15 inch monitor. Vanzelfsprekend ook een cd-romspeler (40-speed), geluidskaart, luidsprekers, muis en toetsenbord.

Als er iets tekort schiet aan een dergelijk systeem is dat waarschijnlijk de harde schijf, die uit zijn voegen kan barsten doordat er tevéél programma's op zijn geïnstalleerd, of doordat er grote aantallen plaatjes of muziekbestanden zijn opgeslagen. Ook is het mogelijk dat het werkgeheugen te krap blijkt voor een nieuw programma of voor een nieuwe versie van Windows. Harddisk en geheugen zijn makkelijk uit te breiden, eventueel met hulp van een kennis of van de computerzaak. Over een jaar is dat goedkoper dan nu. Dus ook hier is het motto: niet op de groei kopen, maar wachten.

Als de goedkoopste computer voldoet, waar vind je die dan? Het kan geen kwaad daarvoor een computerblad te kopen. De goedkoopste winkels adverteren niet in de dagbladen. In computerbladen zijn bedrijven te vinden die voor bedragen rond de 1500 gulden, soms dicht bij de 1000, volwaardige systemen verkopen. Let wel op de kleine lettertjes: soms is een monitor niet inbegrepen, soms wordt voor Windows een meerprijs berekend en soms is de prijs exclusief BTW. Goedkope aanbiedingen zijn altijd zonder extra software. Wie belangstelling heeft voor een encyclopedie, een paar spelletjes en een voorraad kantoorsoftware kan beter wat meer geld uittrekken voor een computer van een wat duurder merk of uit een deftiger winkel, waar zulke programma's nog wel eens gratis worden meegegeven. Al met al ben je dan goedkoper uit. Wie de noodzaak van speciale software nog niet direct ziet kan het een tijd uithouden met alleen de standaardvoorzieningen van Windows. Daar hoort een tekstverwerker bij, een tekenprogramma, een Internetbrowser, een e-mailprogramma en nog veel meer. Op den duur merk je vanzelf waarin de Windows-onderdelen tekort schieten, en kun je op zoek naar software die wel voldoet.

Als u een pc aanschaft buiten de eigen woonplaats doet u er goed aan een 'on site' garantie erbij te nemen. De computerzaak moet dan problemen aan het apparaat bij de klant komen verhelpen. Omdat er meningsverschillen mogelijk zijn over de vraag of een defect te wijten is aan de apparatuur dan wel aan de software, is het misschien nog verstandiger de goedkoopste zaak binnen de eigen woonplaats te kiezen. Dan kun je als klant persoonlijk verhaal halen zonder dat dat uren tijd kost of tientallen guldens aan reiskosten.

In de plaats van het gepieker over Megabytes en -hertzen in de pc kan de computergebruiker zich nu druk maken over de apparaten die hij bij het centrale machine gaat neerzetten. Het is goed hier een idee van te hebben ten tijde van de aanschaf van de computer zelf, omdat de extra apparaten dan bij dezelfde winkel kunnen worden gekocht. De koper kan er dan van uitgaan dat de beoogde combinatie zal werken, wat niet zeker is als de onderdelen van verschillende adressen afkomstig zijn. Ook zal de winkel dan waarschijnlijk, gratis of voor weinig geld, bereid zijn het inbouwwerk uit te voeren.

Een paar tips over randapparaten:

De printer - Een kleuren-inkjetprinter is de standaard. Laat de printer een proefpagina maken. Vraag hoe duur de inktpatronen zijn voor de beoogde printer. Dat beïnvloedt de kosten meer dan de prijs van het apparaat. Niet zelden hebben de goedkoopste printers de duurste inktpatronen. Er zijn printers van nog geen 300 gulden tot rond de f. 1000,-.

De monitor - Kies voor een groot exemplaar. Nu pc's zo goedkoop zijn komt er financiële ruimte vrij om aan ergonomie te doen. Een monitor van 17 inch is zo langzamerhand de norm. U krijgt daar geen spijt van. De meerprijs is minimaal 200 gulden. Een goedkope 15 inch monitor kost tegen de 400 gulden, maar een grote (21 inch) monitor van een kwaliteitsmerk kan meer dan 2000 gulden kosten. Platte LCD-monitoren beginnen bij die prijs.

Het toetsenbord - Ga bij de minste tekenen van zere armen experimenten met aangepaste toetsenborden. Een leven vrij van RSI heeft geen prijs. Probeer ook een muismat met polssteun. Toetsenborden zijn er van een paar tientjes tot bijna 200 gulden.

De speakers - Een standaard geluidskaart is voor vrijwel alle toepassingen goed genoeg, maar wie ook maar het geringste belang hecht aan een goede geluidsweergave moet geen genoegen nemen met speakers van 50 gulden per paar. Een vuistregel is: hoe kleiner de speaker, hoe slechter de kwaliteit. Een demonstratie in de winkel is geen overbodige luxe.

De cd-brander - Voor iedereen die veel met grote bestanden werkt: muziek, afbeeldingen, reservekopieën. Neem een rewriter, die geschikt is voor wisbare cd's. Vraag om minstens viervoudige schrijfsnelheid, dan kan een cd in een kwartier klaar zijn. Trek ongeveer 500 gulden uit voor dit apparaat.

De dvd-speler - De opvolger van de cd-romspeler. Kost maar twee- tot vierhonderd gulden. Voor als u geavanceerde video op de pc wilt afspelen - een extra Mpeg-kaart van ca. 300 gulden voor videoweergave is dan vaak wenselijk. In de toekomst zal er ook software op dvd uitkomen maar daar is nu nog weinig sprake van. Neem geen dvd-ram (die blanco dvd's kan beschrijven); een duidelijke standaard daarvoor is er nog niet.

De scanner - Is nodig als er plaatjes worden opgenomen in werkstukken voor school, in rapporten, of als er foto's zullen worden bewerkt. Kies een flatbedscanner, zo'n plat ding met een deksel, waarmee je ook boeken en T-shirts kunt scannen. Mijd de apparaten die worden aangesloten op de parallelle poort; dat kan conflicten opleveren met de printer. Er zijn scanners van f. 100,-, maar die zijn langzaam en minder van kwaliteit. Reserveer voor een goede scanner 400 gulden.

Een netwerkkaart - Of eigenlijk minstens twee. Als er meer computers in huis zijn is het mogelijk iedere pc met een netwerkkaart uit te rusten. De pc's kunnen dan elkaars schijfeenheden lezen en beschrijven, een printer delen, samen van één Internetverbinding gebruik maken, en het wordt ook mogelijk met elkaar spellen te spelen waarbij elke speler aan een eigen pc zit. Ook kunnen berichten van de ene naar de andere computer worden gestuurd. 'Ethernet' is de standaard voor netwerkkaarten. Ouderwetse kaarten die 10 Mbit/s kunnen transporteren gaan voor een paar tientjes weg, en zijn voor veel thuistoepassingen voldoende. Kaarten van 100 Mbit/s kosten 100 á 200 gulden. Kies kaarten van het PCI-type; de ISA-standaard wordt nog verkocht maar is verouderd.

Hoe zit het tenslotte met die 'extreme' toepassingen? Als je je daar wél aan wilt wagen, wat zijn dan de consequenties? Bij het spelen van de meest belastende spelletjes (dat zijn die met 3D-effecten) is het de video- of grafische kaart die het het zwaarst te verduren krijgt. Een kaart die in 3D-spellen is gespecialiseerd is dan de oplossing. Ingewikkeld grafisch werk aan grote foto's met een hoge scherpte vreet vooral werkgeheugen. Het standaardgeheugen van het moment, 64 MB, is dan mogelijk niet voldoende. In zo'n geval moet u uitbreiden tot 128 MB of nog meer. Breid niet uit totdat bewezen is dat dat nodig is. Misschien is er dan ook een scanner van professionele kwaliteit vereist. Videowerk, vooral videomontage, vraagt het uiterste van het hele systeem. Er is in ieder geval een zeer snelle processor nodig en een extreem grote en snelle harde schijf. Daarnaast een videocapturekaart voor het inlezen en uitvoeren van videogfragmenten. Wie deze kant op wil kan zich het beste melden bij een bedrijf dat hierin is gespecialiseerd. Reken op enkele duizenden guldens extra aan kosten. Soms wordt zelfs geadviseerd voor dit soort werkzaamheden een aparte computer te nemen, waarop geen andere dingen worden gedaan.