E-book.txt

Herbert Blankesteijn

Het electronische boek is hot. Alle bladen en e-zines schrijven erover, en bedrijven als Microsoft, Amazon en Adobe steken kapitalen in een strijd om de standaard op dit gebied. Ze moeten er erg van overtuigd zijn dat het wat wordt. E-books zijn beveiligde bestanden die je kunt lezen op een pc met de juiste (gratis) software, of op een speciaal boek-achtig apparaat.

Dat wordt dus niks. Maar als u denkt dat ik zo'n boekendweper ben, die zeurt over de geur van een boek en over papiersoorten, dan denkt u verkeerd. Ik ben helemaal voor lezen van het scherm, en ik vind dat dat goed kan vanaf een pc (ergonomische kantoorhouding, voor brieven en rapporten), met een laptop (gezellig op de bank, romans en opiniebladen) of met een vestzakcomputer (in de trein, voor nieuwsberichten). Je scherm geeft licht, en je kunt je favoriete letter kiezen. Heerlijk. Beweringen dat dat niet kan zijn onzin, meestal gedebiteerd door boekendwepers die te conservatief zijn om het te proberen.

Intussen sta ik hierin wel alleen. Niemand leest van het scherm tenzij het moet, zoals bij e-mail. Zelfs wanneer mensen manuscripten, rapporten, of notulen digitaal ontvangen, printen ze alles toch uit.

Nicholas Negroponte beweert dat informatie nu eenmaal uit bits bestaat, en dat je informatie het beste tot je kunt nemen zonder gebruikmaking van materie. Hij miskent daarmee het feit dat mensen uit materie bestaan en zich het prettigste voelen met materie in handen. Een bestand op de pc is ongrijpbaar. Waar is het? Hoe ziet het eruit? Een diskette of cd, elke digitale informatiedrager, is iets prachtigs maar is waardeloos zonder het corresponderende apparaat. Dat apparaat kan stuk, de batterij kan leeg, en je kunt het hele apparaat vergeten of kwijtraken. Dat geeft een gevoel van afhankelijkheid, en het schept beheersproblemen die meer aandacht opeisen dan plezierig is. Heb ik de adapter? Heb ik reservebatterijen? Heb ik het verbindingssnoer voor de pc? Een verloopsnoer voor de telefoon? Al dat gedonder is in één keer afgelopen als je die o zo onhandige bundel papieren in je tas hebt zitten, die stug leesbaar blijft, zelfs wanneer je er koffie overheen gooit.

Als er belangstelling zou bestaan voor teksten in digitale vorm, dan was iedereen al lang van het scherm aan het lezen, buiten Adobe en consorten om. Op sites als www.dds.nl/~ljcoster/ en www.promo.net/pg zijn al jaren tientallen, honderden, duizenden prachtige boeken te downloaden in de vorm van onbeveiligde digitale teksten. Gratis, en te lezen via pc, laptop of zakcomputer. Deze en dergelijke sites zijn populair, maar blijven in bezoekersaantallen ordes van grootte achter bij de succesnummers van internet, zoals Amazon, Yahoo!, Mp3.com en de pornosector.

Hoe oninteressant e-books zijn, blijkt alleen al uit het feit dat ze zelden worden gekraakt. De regiocodering van de dvd, de versleuteling van Canal+, de kopieerbeveiliging van elk computerspel, alles waar een beetje publiek voor is, bezwijkt onder de vingers van hackers. Het zegt genoeg dat deze eer alleen een e-book van Stephen King te beurt is gevallen.