Betalen via internet

Herbert Blankesteijn

Vorige week dinsdag bleek dat grootschalige fraude met creditcards door internetbedrijven en creditcardorganisaties wordt verzwegen. Woensdag dat de toenemende voorkeur van consumenten voor de acceptgiro in plaats van de creditcard bij aankopen via internet. De Volkskrant alleen al had in twee dagen vier stukken over betalen op internet.

Dat er met creditcards wordt gefraudeerd wisten we allang. En over het (internationale) succes van ouderwetste betaalmethoden heeft Automatisering Gids op 9 juni uitvoerig geschreven. Interessant vond ik juist dat de meeste creditcardgegevens worden gestolen zonder dat internet eraan te pas komt, bijvoorbeeld door inbraken en doordat criminelen kaarthouders slim uithoren per telefoon. Het frauduleus gebruik gebeurt natuurlijk wel via internet.

Moeten de creditcardorganisaties hun bedrijfsgegevens hierover van de daken schreeuwen? In het belang van de consument is dat niet, want die consument wordt keurig beschermd. Als hij protesteert tegen een afboeking krijgt hij vrijwel altijd zijn zin, en dat gaat zover dat fraude dóór consumenten een significante omvang heeft bereikt.

Elke betaalmethode heeft zijn nadelen en zijn kosten. Per creditcard betalen is duurder, omdat de internetwinkel een hoge commissie betaalt in verband met het fraudepercentage. Onder rembours is duurder omdat er een chauffeur moet worden gehuurd. Eenmalige incasso is riskant voor de koper. Maar in het nieuws is de creditcard meestal de klos. De consument zal wel denken dat creditcards van ontplofbaar materiaal gemaakt zijn. De publiciteitsgolf van vorige week was nog netjes: de meeste kranten maakten duidelijk dat de consument geen werkelijk risico loopt. Maar of de reputatie van de creditcard te redden is, is de vraag.

En zo leidt een verkeerde gedachte tot een goede ontwikkeling: de trek naar de acceptgiro. In plaats van dat de consument betaalt en moet afwachten of er iets wordt geleverd, moet de winkel leveren en afwachten of er iets wordt betaald. Dat is terecht, want op internet heeft de leverancier een slechtere reputatie dan de koper, door fouten, lange levertijden en slechte service. Verder kan een onderneming met een percentage malafide transacties rekening houden, terwijl het voor de consument vaak gaat om unieke aankopen, waarbij hij door gebrek aan geld en ervaring veel moeilijker problemen kan opvangen.

Opmerkelijk, en bovendien erg grappig, vind ik het dat de hele week vrijwel niemand het heeft gehad over betaalsystemen die speciaal voor internet zijn ontwikkeld, zoals I-pay. Die zijn als alternatief voor de creditcard blijkbaar helemaal uit beeld, en terecht. Het risico zou daarmee weer bij de consument terecht komen. Zulke systemen zijn ingewikkelder dan traditionele. De schijnbare logica is dat je digitaal hoort te betalen als je digitaal koopt, maar op de keper beschouwd is dat onzin. Wie postordert, stuurt ook geen geld per post.

Verontrustend vind ik het gebruik van de telefoonrekening voor het afrekenen van aankopen op internet, via 0900-nummers. Net als bij babbelboxen en sexlijnen kunnen mensen hun draagkracht ver overschrijden. Het telefoonbedrijf gedraagt zich als creditcardinstelling zonder bestedingslimiet, en vervolgens als incassobureau met de wezensvreemde sanctie van afsluiting van de telefoon. Het wachten is op rechtszaken hierover.