Van wie is de hyperlink?

Herbert Blankesteijn

We zouden vreemd opkijken als iemand beweerde een octrooi te hebben op de wegwijzer, of op de stoeptegel. Of op de deurbel. En of we maar wilden betalen.

Wel, dan kunt u nu vreemd opkijken, want British Telecom meent een octrooi te hebben op de hyperlink: een verbinding tussen een woord in een tekstbestand en een ander document - een soort digitale voetnoot. Het World Wide Web, het klikbare deel van internet, hangt ervan aan elkaar. Klik op een blauw woord, en je krijgt een volgende pagina. Volgens een bron op internet heeft een internetpagina gemiddeld 52 hyperlinks.

British Telecom heeft in 1976 octrooi aangevraagd op verbindingen tussen computerteksten die je nu zou kunnen zien als voorlopers van hyperlinks. Tot 2006 heeft BT de rechten in de VS. Het bedrijf zegt te betreuren dat het niet vanaf het begin bij de ontwikkeling van het World Wide Web is betrokken. Een volmaakte gotspe: als British Telecom een sleuteltechniek in handen had, waarom hebben ze het WWW dan zelf niet bedacht? Het antwoord is simpel. BT had het hele octrooi vergeten, tot het drie jaar geleden bij een inventarisatie kwam bovendrijven. Het WWW is uitgevonden door Tim Berners-Lee bij CERN in Genève, die allerlei kennis heeft gebruikt maar zeker niet het patent van BT, en die de klasse had geen slaatje te willen slaan uit zijn creatie.

British Telecom wil wèl geld zien, in eerste instantie van Amerikaanse internetaanbieders zoals America Online. Ik hoop dat ze dit uitvechten tot het bittere einde, want het zal ze een vermogen kosten aan advocaten, en het zal niets zal opleveren behalve topamusement voor de wereld.

Een paar vragen, die elk goed zijn voor een langdurig slepende rechtszaak:

Is BT bij de providers aan het goede adres? Die gebruiken toch geen hyperlinks? Dat doen makers van websites. Je moet volgens mij ook niet bij Rijkswaterstaat zijn voor rechten op wegwijzers, stoeptegels of deurbellen.

Heeft het octrooi van BT betrekking op de hedendaagse hyperlink? Het stamt uit een tijd dat er geen muizen waren, geen WWW, geen grafische computerbestanden.

Is het octrooi terecht toegekend? De Amerikaan Doug Engelbart, uitvinder van de muis (aan wie we ook al niets hoeven betalen), heeft in de jaren '60 al met hypertext-achtige toepassingen geëxperimenteerd.

Kun je na zoveel jaren nog eventuele rechten uitmelken? Me dunkt dat potentiële gebruikers aan het begin van een ontwikkeling de kans moeten krijgen terug te schrikken voor de licentiekosten. Acht jaar zwijgen en dan opeens een rekening sturen valt wat mij betreft onder there oughta be a law.

BT kent internet niet, en weet niet waar het aan begint. Eerder heeft Compuserve geprobeerd munt te slaan uit het populaire GIF-formaat voor plaatjes. Amazon heeft een octrooi verkregen op een methode om met één klik bestellingen te doen. Beide hebben ingebonden toen internetgebruikers massaal protesteerden. Je kunt er vergif op innemen dat BT, als het hiermee doorgaat, een populair doelwit van hackers wordt. Dat wordt lachen.