Bedrieg mij!

Herbert Blankesteijn

Ontsteltenis op internet en omstreken: als je iets koopt op een internetveiling, kun je bedrogen worden! Wat heb je toch een gemene mensen.

Aanleiding voor de commotie van dit ogenblik is de ervaring van de Nederlander Rob Keereweer, die bij de veiling Ebay (www.ebay.com) 135.000 dollar had geboden voor een schilderij, waarvan hij dacht dat het was gemaakt door de Californische schilder Richard Diebenkorn.

De verkopende partij had het slim gespeeld: wat kletspraat over de voorgeschiedenis, signatuur R.D. '52, zich van de domme houden (openingsbod een kwartje), en zelf stiekem meebieden om de prijs op te drijven. Maar intussen ben je gewoon een oen als je je via internet de Eiffeltoren laat verkopen.

Voor mij is er een eenvoudig en duidelijk criterium: je kunt op afstand kopen als je exact weet wat je koopt. Boeken, cd's en kruidenierswaren zijn de beste voorbeelden. Volkomen gestandaardiseerd; als je duidelijk opgeeft wat je wilt hebben, weet je precies wat je krijgt. Onder de bekende, betrouwbare winkels op internet zoek je dan op je gemak die met de laagste prijs.

Dingen die je normaal gesproken inspecteert alvorens te kopen, zoals kleren, auto's en huizen, koop je niet digitaal. Dat is vragen om teleurstellingen. Dat Amerikanen dat wel doen, en dat sommige Nederlanders kleren en stereo-installaties kopen via de postorder, is geen argument. Dat is hun probleem, ben ik geneigd te zeggen.

Als je verzamelobjecten koopt zonder ze met eigen ogen te bekijken, ben je niet goed snik. Een tijdje geleden zag ik bij de internetveiling www.qxl.nl een verlengde limousine staan. Het bod op dat moment: ongeveer 20.000 gulden. Een goede limo zou ik voor die prijs zo kopen. Maar reed hij eigenlijk wel? Hoe zat het met roest, en de verdere staat van onderhoud? Deuken? Je gaat een dergelijk bedrag toch niet bieden zonder het ding te inspecteren, en zonder een proefrit te maken? Toch wordt dat verwacht, en minstens één persoon had het gedaan ook.

Keer op keer blijken mensen alle gezonde wantrouwen af te leggen wanneer internet tussen hun en de tweedehands-autoverkoper in staat. Een obscure en frauduleuze site publiceert gefingeerd nieuws over een of ander aandeel, en de koers piekt. Journalisten vergeten feiten te checken en aan wederhoor te doen. Het attachment bij een schimmig liefdesmailtje wordt zomaar geopend. De Canadese millenniumactivist Peter de Jager verkocht zijn domein year2000.com via Ebay voor tien miljoen dollar, maar zag nooit geld. En mensen bieden duizenden guldens of zelfs tonnen, op basis van een beschrijving van vijf regels en een onscherpe foto. Terwijl een normaal mens zelfs naar een grenen eethoek uit een kleine advertentie eerst gaat kijken - al is-ie gratis.

Internetveilingen kunnen transacties ongeldig verklaren - bij Keereweer/Diebenkorn is dat gebeurd. Maar Ebay heeft De Jager nooit geholpen. Wie deelneemt aan een internetveiling, sméékt erom bedrogen te worden. En wie dan inderdaad wordt getild, moet niet zeuren. Het grote nieuws is niet dat er slechtheid is in de wereld, maar dat het zo vaak goed gaat.