De zestienmiljoendeling

Herbert Blankesteijn

Heeft u deze maand gelezen over dat rapport van de Anwb? Het luidt de noodklok over de tweedeling tussen mensen met, en mensen zonder auto of rijbewijs. De groep der niet-rijvaardigen, aldus het rapport, weet minder van autotechniek en van het wegennet, en heeft moeilijk toegang tot de verschillende bestemmingen in Nederland en daarbuiten die per auto te bereiken zijn. Beroepen waarbij het wenselijk is een auto te kunnen besturen zijn voor hun niet toegankelijk.Wie niet kan rijden is dus kansarm. Daarom pleit de Anwb voor gratis rijlessen en voor het goedkoper maken van auto's.

Nee, hang uw verontwaardiging maar weer aan de kapstok. Een dergelijk rapport is er niet geweest, althans het was niet afkomstig van de Anwb. Het kwam van de Isoc, de Internet Society Nederland, een organisatie die zich onder andere ten doel stelt het gebruik van internet te bevorderen. Isoc wil graag dat iedereen in Nederland een gratis e-mailadres krijgt, want anders valt de samenleving ten prooi aan de gevreesde tweedeling tussen informatie-haves en -have-nots.

Aan deze gedachtegang deugt zoveel niet, dat ik niet weet waar ik moet beginnen. Is het erg om niet online te zijn? Natuurlijk niet, en zeker niet als je ervoor kiest, zoals je er ook voor kunt kiezen geen auto te hebben, geen televisie, of geen krant. Het is een dappere keuze, die een mens met trots kan vervullen. Internet is geen eerste levensbehoefte en er zijn alternatieven zat. Volgens het onderzoek waar Isoc zijn advies op baseert is het meest genoemde bezwaar: de kosten. En dat betekent dat het inderdaad een keus is. Wie echt wil, bezuinigt wel 500 gulden op zijn vakantie of zijn auto, voor een gebruikte pc. (Het bewuste onderzoek spreekt trouwens consequent van 'e-mail en internet'. De auteurs weten blijkbaar niet dat mail een toepassing van internet is.)

Zou een gratis account voor kansarmen veel helpen? Natuurlijk niet, want iedereen kan al gratis internet krijgen via een van de weet-ik-hoeveel gratis aanbieders. De laatste kostenpost, de telefoontikken, staat in Engeland inmiddels al zwaar onder druk. Het lijkt een kwestie van tijd voor die wegvalt.

Staat eigenlijk vast dat er een groep achterblijvers is? Ja, hoe zou het anders kunnen. Het zou vreemd zijn als het niet zo was. Maar een periode zoals nu, waarin het aantal internetabonnees explosief stijgt, is wel de meest ongelukkige om te pleiten voor maatregelen om het internetgebruik te bevorderen.

Tenslotte: is er een tweedeling? Nee, want er is meer in de samenleving dan internet, en ook meer dan auto's, televisies en kranten. Je kunt mooi zijn of lelijk. Dom of slim. Dik of dun. Muzikaal of niet. Sportief of lui. Dapper of laf. Evenwichtig of labiel. Je kunt rijke ouders hebben of arme. Goede vrienden of slechte. Goede leraren of incapabele. Je kunt pech hebben of geluk. Allemaal factoren die je kansen in het leven beïnvloeden, sommige bepaald sterker dan internet. Met 24 van die tweedelingen heb je een 2²⁴ = zestienmiljoendeling van de Nederlandse samenleving. Erg hé?