Muziekbranche moet kopiëren niet tegenwerken

Herbert Blankesteijn, De Volkskrant 11-5-'99

Consumenten kopiëren en verspreiden op grote schaal digitale muziek, dank zij cd-branders en Internet. De muziekindustrie reageert met verdedigende, repressieve maatregelen. In plaats van te pogen onvermijdelijke ontwikkelingen tegen te houden kan de branche beter zoeken naar manieren om ervan te profiteren.

Een paar voorbeelden van de achterhoedegevechten die de laatste tijd zijn geleverd.

Er is een heffing ingevoerd op blanco audio-cd's voor het cd-kopieerapparaat van Philips. Maar verreweg de meeste cd's worden op de pc gekopieerd, zonder heffing.

Er komen audio-cd's met kopieerbeveiliging, zoals de nieuwe Herman Brood. Ook deze beveiliging werkt alleen bij het Philips-apparaat. Een beveiliging voor de pc zou onmiddellijk worden gekraakt, zoals bij computerspelletjes dagelijks wordt bewezen.

De digitale muziek op een cd kan op de pc worden vertaald in Mp3-bestanden, die tien keer zo weinig bits in beslag nemen, vrijwel zonder verlies van kwaliteit. Deze bestanden zijn makkelijk via Internet te verspreiden en dat gebeurt dan ook. De platenmaatschappijen proberen nu een eigen, door Sony en IBM te ontwikkelen standaard in het leven te roepen die dwingt tot afdracht van auteursrechten. Tot mislukken gedoemd, omdat Mp3 bestaat en niet meer zal verdwijnen. Nu kopen mensen cd's en maken daar Mp3-bestanden van; straks zal muziek in een eventueel nieuw formaat hetzelfde lot beschoren zijn.

Er zijn walkman-achtige apparaatjes op de markt waar je vanuit de pc muziek in Mp3-vorm in kunt 'gieten'. De muziekindustrie heeft in de VS via de rechter geprobeerd deze machientjes te verbieden maar dat is mislukt. Mp3-muziek kan namelijk op legale wijze zijn verkregen: bijvoorbeeld als kopie van zelfgemaakte muziek.

De muziekindustrie moet kijken naar de manier waarop andere branches omgaan met nieuwe technieken en nieuwe markten. Shell doet al jaren onderzoek naar energiebronnen als de zon en biomassa, voor het geval de olie geen inkomsten meer oplevert. Van pogingen om zonnecellen te laten verbieden is uit deze hoek niets vernomen.

Misschien is de bedreiging meer ingebeeld dan werkelijk. De softwarebusiness floreert, ondanks periodiek geklaag over misgelopen inkomsten door illegaal kopiëren. Iedereen weet dat de meeste bezitters van illegale kopiën nooit een dure legale versie gekocht zouden hebben: de kopie wordt uitsluitend gemaakt omdat dat zo goedkoop is.

In de boekensector bestaat de praktijk om concepten van te publiceren boeken op Internet te zetten. Het publiek mag commentaar leveren en wordt dus betrokken bij de totstandkoming van het werk. Dat verhoogt de kwaliteit, het is goede publiciteit en komt zo de verkoop ten goede. Het gemak waarmee digitale kopieën worden gemaakt wordt een bruikbaar instrument in plaats van een gevaar.

Wat kan de muziekindustrie doen behalve de prijzen van cd's verlagen?

Net als Shell andere producten zoeken. Digitale muziek is een ongekende stimulans voor de verkoop van blanco cd's, modems, cd-recorders en zelfs pc's. (Zelf geef ik meer geld uit aan muziek dan ooit - in de computerzaak.) De telefoonmaatschappijen geven toestellen weg om belminuten te verkopen; zo kan voor de huidige muziekbranche de muziek een middel worden om vraag te creëren naar andere artikelen. Artiesten moeten er mogelijk aan wennen dat ze niet meer betaald krijgen per verkocht nummer, maar dat sluit niet uit dat ze een goede boterham verdienen.

Verzamel-cd's maken. In het illegale circuit zijn cd-roms in omloop met het complete repertoire van groepen als Queen en The Beatles. In plaats van dit over te laten aan amateurs en mafiosi zouden platenmaatschappijen zelf aan de vraag hiernaar kunnen voldoen. Er liggen jaren aan muziek op de planken te beschimmelen. Daar kun je beter wat mee doen. Op een cd-rom past tien uur aan muziek in Mp3-formaat; dat is voor het oeuvre van veel artiesten voldoende. Bang voor illegale kopieën? Doe er een mooi boekwerkje bij met foto's en teksten, met zoveel pagina's dat het scannen onbegonnen werk is.

Probeer geld te verdienen aan gezaghebbende Internetsites met serieuze, journalistieke informatie over artiesten en hun muziek, in plaats van pr-gebabbel en persberichten. Een platenmaatschappij heeft toch de beste bronnen. Neem een voorbeeld aan de vaak zeer populaire sites die door fans worden onderhouden. Probeer ze niet te sluiten maar steun ze of koop ze op. Bied op zo'n site gratis een minimum aan tekst, foto's en muziek en maak een betaald gedeelte waar elke week iets nieuws te vinden is dat de moeite waard is - laat bijvoorbeeld fans een coverversie, of een bijdrage aan een bepaald nummer insturen.

Met de huidige opstelling doet de muziekindustrie denken aan een bedrijfstak die de computer probeert tegen te houden om schrijfmachines te kunnen blijven verkopen. Ze heeft nu nog geld, een publiciteitsapparaat en artiesten onder contract, en kan zich een experiment met nieuw beleid permitteren. Als de branche niet snel leert gebruik te maken van de nieuwe media, zullen de artiesten en hun fans dat zelf gaan doen. Steeds meer artiesten verkopen hun eigen muziek via Internet en zelfgemaakte cd's.


Het materiaal dat hier verkrijgbaar is mag worden gedownload, gelezen en zelfs gekopieerd, maar alleen voor eigen gebruik. Vermenigvuldigen met winstoogmerk is niet toegestaan. Alles is copyright Herbert Blankesteijn, tenzij anders vermeld.