Een mooi voorbeeld is de plattegrond van het terrein van het Manhattan Project bij Los Alamos, New Mexico. Op deze plattegrond kun je verschillende standpunten kiezen waarna je op de bewuste plaats wordt 'neergezet'. Je kunt dan 360 graden in het rond kijken en op een gebouw klikken, waarna er een documentair fragment over het gebouw in kwestie wordt afgespeeld. Dat kan een gebouw zijn waar theoreten werkten of één waar berekeningen werden uitgevoerd door vrouwen op mechanische rekenmachines, maar ook over de kindercrèche valt iets te vertellen. In Los Alamos waren jonge mensen tewerkgesteld en tijdens het project vond er een bevolkingsexplosie plaats. Om de jonge ouders produktief te houden was een crèche van nationaal belang. Zo ontstaat een topografische, visuele indruk die op geen andere manier te geven valt. Tegelijkertijd wordt wetenschappelijke en technnische informatie gecombineerd met human interest.
Inhoudelijk brengt Critical Mass weinig nieuws. Dat valt ook niet te verwachten. Op een CD-ROM kan het bekende materiaal op een nieuwe manier worden gepresenteerd. Dat kan de koper wel degelijk nieuwe inzichten opleveren; het kan ook nieuwe doelgroepen aanspreken.
Een groot deel van het verhaal wordt in documentaire vorm verteld, naar keuze in chronologische volgorde of vanuit het perspectief van onderzoekers die aan het project verbonden waren, zoals Bohr, Fermi en Feynman. De totale 'programmalengte' is ongeveer een uur, maar je maakt zelf uit wat je wilt zien en in welke volgorde. Daarnaast zijn er geschreven biografietjes van tientallen geleerden (langer en beter geïllustreerd dan die in de Winkler Prins), van een aantal oude Grieken tot en met weinig bekende bewoners van Los Alamos als de de explosievenexpert Kistiakowsky, die naar verluidt een beboste heuvel tot skihelling omtoverde met dynamiet.
Ook de nucleaire geschiedenis van na 1945 komt aan de orde, zowel op een serieuze als op een meer luchtige manier. Er is bijvoorbeeld een fragment van het countryliedje Atom Power en er is tekst met foto's over de rol van de bom in reclame, film, literatuur en cabaret. Verder is er een afdeling Science Basics voor de leergierigen, er is een archief met belangrijke brieven, en een nucleaire atlas completeert het geheel. Op de atlas zie je kerncentrales, lokaties van atoomproeven en plekken waar ongelukken zijn gebeurd zich in de loop der tijd verspreiden over de wereld.
Een hoofdstuk apart is de fototentoonstelling. Op zichzelf al een bijzondere collectie van driehonderd foto's van Japan onmiddellijk na de bom en van post-nucleair Amerika in allerlei facetten. En dan kun je bovendien als gebruiker bepalen hoe deze aan je voorbij zullen komen: gesorteerd op datum, op fotograaf of op maatschappelijk thema (Koude Oorlog, sociaal protest, nucleaire geneeskunde, wetenschap en techniek,...). Wel of geen achtergrondmuziek, wel of geen bijschriften, de tijd dat elke foto in beeld blijft - alles kun je instellen. Alleen is de informatie in de bijschriften te summier.
Critical Mass is een buitengewoon verzorgd programma. De foto's zijn van prima kwaliteit, vaak zijn ze op onopvallende wijze voorzien van achtergrondgeluid (wind, spelende kinderen, vogeltjes), op de vormgeving is niets aan te merken. Alleen het bewegende beeld blijft een zorgenkindje; de videofragmenten zijn zowel qua beeld als qua geluid slecht. Aan de andere kant is het te prijzen dat, binnen de grenzen van het technisch mogelijke, mensen ten tonele worden gevoerd die het allemaal hebben meegemaakt, Richard Feynman evengoed als de kinderjuf. Qua inhoud staat Critical Mass in tussen een goed boek en een goede documentaire; maar het programma overtreft beide in toegankelijkheid.
Critical Mass, CD-ROM voor Windows, Corbis/Philips f. 99,95. Speelt direct vanaf de CD.